Neapol zaburzył mój światopogląd o włoskich miastach i kulturze. Już po krótkim pobycie stwierdziłam, że czuje się tu jak w Indiach, gdzie jest gwarno, tłocznie, głośno i brudno… cóż, południe Włoch ma swój niepowtarzalny klimat i taki właśnie ma Neapol.
Neapol to wyjątkowe miejsce nie tylko ze względu na swoje położenie między Zatoką Neapolitańską a górującym nad miastem Wezuwiuszem. Kryje on pod ziemią całą historię tego miasta. To właśnie tutaj pod plątaniną brukowanych uliczek znajduje się niemal 450-kilometrowe podziemne miasto “La Napoli Sotterranea”.
Wejścia do podziemi Neapolu w całym mieście jest kilka, głównie z powodu, iż niegdyś każde większe i bogatsze domostwo miało prywatne zejście w szybach studni. Wiele z nich pozostało do dzisiejszych czasów, ale tylko nieliczne są otwarte dla zwiedzających. Jedno z większych wejść znajduje się w historycznym centrum miasta na Piazza San Gaetano wzdłuż Via dei Tribunali. Jest tam kompleks Lorenzo Maggiore. Warto zaznaczyć, że wszystkie możliwe wycieczki po Neapoli Sotterranea mogą odbywać się jedynie z przewodnikiem. Podyktowane jest to zarówno bezpieczeństwem zwiedzających, jak i samych obiektów.
Budowę podziemnego miasta rozpoczęli w IV wieku p.n.e. Grecy, a kontynuowali Rzymianie. Znajduje się ono 40 metrów pod niemal całym historycznym centrum miasta. Z uwagi na fakt, iż wielkość grot jest wprost proporcjonalna do wielkości stojących nad nimi kamienic, zwykło się nazywać podziemne miasto jako „miasto w negatywie”. Galerie znajdujące się pod miastem powstały na wskutek wydobycia tufu używanego w starożytności jako materiał budowlany. Na przestrzeni wieków były wykorzystywane na wiele sposobów, ale głównie jako akwedukt.
Znajdują się tu również tunele, cysterny na wodę deszczową, jaskinie, katakumby, drogi, jak też hipogea, a nawet teatr. Niegdyś ukryte miasto było równie często uczęszczane, jak jego powierzchniowa część, ale z biegiem wieków coraz częściej pomijane. Wiele lat później posłużyło ono tutejszej ludności jako schrony przeciwlotnicze podczas nalotów w czasie II wojny światowej. Obecnie to niesamowity pomnik kunsztu, ciężkiej pracy i determinacji, który mogą podziwiać wszyscy zainteresowani.
Podziemne miasto – Neapoli Sotterranea
Neapoli Sotterranea obejmuje zarówno dwupoziomowy klasztor jak też macellum, czyli targ. Wykuty już w V wieku p.n.e. jako część głównego placu publicznego. Do dziś możemy podziwiać znajdujące się wokół niego pomieszczenia służące niegdyś za sklepy, karczmy czy pralnie Galeria Borbonica.
Wejście do tego miejsca znajduje się przy Via del Grottone w okolicy Piazza Plebiscito oraz przy Via Morelli. Stanowi niedokończoną podziemną drogę łączącą Pałac Królewski z koszarami wojskowymi zleconą przez Ferdynanda II Burbona. Obecna trasa zwiedzania wynosi godzinę i 15 minut. Galeria Borbonica oferuje dla zwiedzających wiele ciekawych miejsc obejmujących zarówno akwedukty, jak i cysterny.
Na trasie czekają turystów oprócz powyższych, jeszcze dwa ciekawe doświadczenia. Pierwsze to możliwość przejścia bardzo wąskim kanałem łączącym dawne cysterny. Kiedyś poruszali się takimi “pozzari”, czyli pracownicy dbający o czystość tuneli. Nie jest to zapewne atrakcja dla osób z klaustrofobią. Korytarz jest naprawdę wąski i ciemny, także sporą część trzeba pokonywać praktycznie bokiem. Na szczęście osoby, które nie odważą się na ten wyczyn, będą mogły kontynuować trasę obchodząc przejście normalnym korytarzem. Po jego pokonaniu przewodnik proponuje ustawić się pod ścianą i wyłącza całkowicie na minutę oświetlenie. Wrażenie jest po prostu piorunujące, a doświadczenie warte przeżycia.
Hypogeum Gardens
Podziemny ogród roślinny w Neapolu został założony, aby umożliwić naukowcom badania. Stanowi również miejsce działań naukowych, które z czujnością śledzi nawet NASA. Niepowtarzalny klimat, jaki występuje w odizolowanych 40 metrów pod ziemią pomieszczeniach wykutych w skałach powstałych z pyłu wulkanicznego. Co ciekawe powstał on bez dostępu światła, ale też zanieczyszczeń powietrza, szkodników oraz wody. Bez wątpienia stanowi ciekawy obszar umożliwiający badania.
Katakumby
Zwiedzanie Katakumb zostawiłam sobie na deser. Stanowią one część infrastruktury podziemnego Neapolu. To bowiem kompleks trzech cmentarzysk: San Gaudioso, San Gennaro oraz San Severo wraz z Bazyliką. Ostatnie z nich nie jest jednak dostępne do publicznego zwiedzania. Natomiast katakumby San Gennaro są jednymi z najchętniej uczęszczanych zwłaszcza przez wiernych kościoła katolickiego za sprawą pochówku św. Agrippinusa i św. Januarego. Bilety umożliwiające zwiedzanie całego kompleksu katakumb można zakupić tuż obok kościoła dell’Incoronata Madre del Buon Consiglio przy Via Tondo di Capodimonte. Całe cmentarzysko składa się z dwóch pięter i jest bardzo przestronne oraz dobrze oświetlone, co znacznie ułatwia zwiedzanie. Na najgłębszym piętrze znajduje się natomiast basen chrzcielny i bazylika, w której do dziś odbywają się nabożeństwa. Miejsce na pewno warte odwiedzenia.
Wizyta w Podziemnym Neapolu to klucz do zrozumienia dzisiejszego miasta. To fascynująca przygoda poprzez labirynt tuneli i cystern znajdujących się pod współczesnymi domami. To również prawdziwa podróż w czasie, prowadząca nas przez 2500 tysiąca lat historii Neapolu. A przede wszystkim to jedyna w swoim rodzaju wyprawa zapewniająca masę niesamowitych wrażeń. Osobiście przeżyłam niezapomniane chwile pod ziemią tego gwarnego miasta. Gwarantuje jednak, że było znacznie ciszej niż nad ziemią
Tekst: Anna Molęda – Kompolt
Fot: Pixabay