3 października 2024 roku Prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza pewne zmiany dotyczące Turystycznego Funduszu Pomocowego. Na wtorkowym (25 września 2024) posiedzeniu rządu Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras zapowiedział 50 milionów złotych na wsparcie instytucji przedsiębiorstw, wprost organizatorów turystycznych, którzy ponieśli straty w związku z odwołaniem pobytu czy z niemożnością zrealizowania pobytu ze względu powódź, która niedawno dotknęła część Polski. Zapowiedź ucieszyła branżę, chociaż nie poznaliśmy szczegółów tego rozwiązania.
Publikujemy komentarz Łukasza M. Mikosza wiceprezesa zarządu Turystycznej Organizacji Otwartej związany z inicjatywą MSiT w zakresie zmian legislacyjnych dotyczących pomocy powodziowej.
20 dni od początku powodzi uchwalono rozwiązanie, a organizatorzy turystyki nie otrzymali wsparcia ze strony rządu. Turystyczna Organizacja Otwarta już 16 września apelowała o uruchomienie Turystycznego Funduszu Pomocowego, niestety bez jakiejkolwiek reakcji ze strony Ministerstwa. Do dzisiaj nie otrzymaliśmy odpowiedzi na nasze pismo. Projektu zmian ustawy nie konsultowano z branżą.
Wydaje się, że Minister obiecał branży wsparcie jej własnymi pieniędzmi (TFP to środki ze składek odprowadzanych przez organizatorów turystyki), dodatkowo w czasie, kiedy nikt z organizatorów nie skorzysta z tej formy wsparcia. Przypomnieć należy, że w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności, które uniemożliwiają realizację imprezy turystycznej lub mają znaczący wpływ na jej realizację podróżnym przysługuje prawo do odstąpienia od umowy, a organizatorowi rozwiązanie umowy. W takim przypadku organizator turystyki dokonuje zwrotu poniesionych opłat i wpłat w terminie 14 dni od daty rozwiązania umowy. Łatwo licząc jesteśmy po terminie, w którym organizatorzy powinny zwrócić podróżnym środki. Środki, które sami wydatkowali zaliczkując usługi wchodzące w skład imprez turystycznych.
Czy w takiej sytuacji działania MSiT można rozpatrywać w kategorii pomocy branży? Zdecydowanie nie!
Ministerstwo zdaje się nie rozumieć specyfiki funkcjonowania branży turystycznej, działa opieszale, nie komunikuje podejmowanych działań. Zarówno na stronie internetowej jak i profilu FB od lat króluje sport. Czy zatem Ministerstwo Sportu i Turystyki jest partnerem branży? Na to pytanie każdy przedsiębiorca turystyczny może odpowiedzieć sobie sam.
Czy wprowadzane zmiany są dobre dla branży? Oczywiście możliwość wykorzystania środków z TFP jako bezzwrotnych dotacji jest dla branży dobre, jednakże wprowadzane zmiany ograniczają się do dwóch nowych i bardzo ogólnikowych ustępów (14b i c) w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 340, 1089 i 1222).
1. Dotacje mogą być przyznawane w sytuacji ogłoszenia stanu klęski żywiołowej tylko na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Kwota przeznaczona na dotacje nie może przekroczyć 20% środków zgromadzonych na rachunku funduszu.
3. Uruchomienie dotacji następuje, tożsamo jak w przypadku pożyczek z TFP, w drodze komunikatu wydanego przez ministra właściwego do spraw turystyki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych. W komunikacje o uruchomieniu TFP musi być zawarta informacja o wypłatach dotacji.
4. W/w ministrowie w drodze rozporządzenia określają szczegółowy tryb udzielania przez UFG dotacji, ich maksymalną wysokość i mając na uwadze zapewnienie jasności i przejrzystości gospodarowania środkami.
Konkluzja taka, że tak naprawdę nic nie wiemy. Projektu rozporządzenia brak, szczegółów ze strony MSiT brak, a tak naprawdę uruchomienia tych środków w obecnej sytuacji nie ma się co spodziewać. Z jednej strony już za późno, z drugiej strony brak dobrej woli po stronie MSiT. Rozwiązanie bardziej na przyszłość, niż stanowiące realną pomoc dla OT w związku z powodzią 2024.
Dodatkowo, o czym cisza w przekazie medialnym, specustawa dodaje do przychodów Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej i Sportu, wpłaty z Turystycznego Funduszu Zwrotów pochodzące ze zwrotów organizatorów, którzy skorzystali z pożyczek z TFP. Środki te będą mogły trafić do zadań związanych z turystyką, ale zgodnie z przepisami chodzi o rozwój turystyki społecznej sprzyjającej aktywności fizycznej społeczeństwa. Zatem kolejny raz środki z turystyki zasilą oczko w głowie MSiT czyli sport. Wydaje się, że nasze turystyczne fundusze to podręczne skarbonki ministerstwa, a turystyka nadal czeka na konkretne wsparcie, o szczegóły, zakres pomocy, jasne warunki jej udzielania, a nie obietnice składane w blasku fleszy.
Turystyczna Organizacja Otwarta od początku podkreśla, że tryb uruchamiania TFP oraz sposób wnioskowania o zwroty-pożyczki należy zmienić. Obecne przepisy z jednej strony działają na niekorzyść małych organizatorów i czynią fundusz niedostępnym dla nich, a z drugiej strony są niezgodne z dyrektywą, która wyznacza maksymalny termin 14 dni na zwrot wpłat (w przypadku procedury TFP termin 14 dni liczy się od weryfikacji wniosku, a ta, trwa od 30 dni do nawet 4 miesięcy). TOO wielokrotnie apelowała do Ministerstwa Sportu i Turystyki o stosowne zmiany. Turystyczny Fundusz Pomocowy powinien być dostępny w każdym czasie, dla organizatorów, którzy spełniają przesłanki skorzystania z jego środków i tylko w takiej formie będzie stanowił realną pomoc w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności. Nie powinno być także wymagane wnioskowanie o wypłatę przez podróżnego, gdyż już samo jego odstąpienie od umowy, lub rozwiązanie umowy przez organizatora stanowi przesłankę do zwrotu.
Czy coś się w tym przedmiocie zmieni w najbliższym czasie? Na ewentualne zmiany przyjdzie nam zapewne poczekać do czasu nowelizacji ustawy (uitput), którą wymusi nowelizacja dyrektywy.
Łukasz M. Mikosz Wiceprezes Zarządu Turystycznej Organizacji Otwartej
Opracował, zdjęcie: Mirosław Mikulski
Źródło: Łukasz M. Mikosz Wiceprezes Zarządu Turystycznej Organizacji Otwartej
