Wałbrzych ma miejsce, którym zdecydowanie może się chwalić w świecie bez żadnych kompleksów. Zrewitalizowane, industrialne przestrzenie nie tylko w Polsce, a właściwie głównie w krajach odchodzących od przemysłu ciężkiego stanowią prawdziwe perełki, które służą dziś szerokiemu gronu osób do różnych celów. Tak jest również w Wałbrzychu.
Zabytki techniki po byłych zakładach przemysłowych są w Polsce co raz bardziej popularne i mają coraz więcej do zaoferowania. Działająca stosunkowo od niedawna na turystycznej mapie kraju Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu to świetny przykład zagospodarowania industrialnej przestrzeni po byłych zakładach wydobywczych węgla kamiennego.
Działająca od końca 2014 roku wałbrzyska atrakcja turystyczna niemal od razu została okrzyknięta najpiękniejszym naziemnym kompleksem górniczym w Polsce i przyznano jest prestiżową nagrodę Zabytek Zadbany wśród obiektów objętych rewitalizacją. Jeszcze kilka lat wcześniej teren po Kopalni Węgla Kamiennego „Julia”, straszył pustym i zaniedbanym terenem. Był to obraz przypominający o wielkiej przemysłowej tragedii miasta, jak również zakończenia wielkiej i bogatej tradycji górnictwa na tym obszarze. Dziś na skutek przemian, projektu rewitalizacji tego miejsca, nakładem ogromnych środków z Unii Europejskiej w Wałbrzychu utworzono obiekt, z którego miejscowi mogą być dumni.
Stara Kopalnia dziś znajduje się nie tylko na Europejskim i Dolnośląskim Szlaku Zabytków Techniki, nie tylko uznawana jest za jeden z najpiękniejszych i najcenniejszych obiektów tego typu w Europie, ale również pojawia się na głównej liście obiektów do zobaczenia wśród turystów odwiedzających region Wałbrzycha i Dolny Śląsk. Osób ciekawych górniczego świata przybywa z roku na rok nie tylko ze względu na zachowaną w oryginale zabudowę naziemnej części kopalni jakiej nie ma nigdzie indziej w Polsce, ale również ze względu na rozbudowaną ofertę obiektu. Z 4,5 hektara industrialnej przestrzeni stworzono nie tylko obiekt turystyczny ale również ośrodek kultury, sztuki i nauki. Oprócz udostępnionego dla zwiedzających Muzeum Przemysłu i Techniki z parkiem maszynowym, kuźniom, podziemiami i pomieszczeniami przez, które każdy górnik musiał codziennie przejść, stworzono tu hotel, galerię sztuki, restaurację i centrum ceramiki unikatowej nawiązującej do drugiej, ważnej przemysłowej historii miasta – fabryk porcelany. Jest również wieża widokowa, z której roztacza się panorama całego kompleksu i pobliskich gór Kamiennych i Wałbrzyskich.
Organizowane są tu koncerty, szeroka gama wydarzeń kulturalnych, rozrywkowych i artystycznych. Zarówno dla dzieci jak i dorosłych przygotowano ofertę zajęć edukacyjnych, gier i wydarzeń nawiązujących do historii i tradycji miasta. Wśród przewodników największą grupę stanowią emerytowani górnicy, którzy swojemu zawodowi poświęcili niemal całe życie. O tutejszych kopalniach wiedzą wszystko i z pasji pragną dzielić się tą wiedzą z turystami. Ich ogromna wiedza połączona z barwnymi opowieściami stanowi niewątpliwy atut tego miejsca.
W stałej ofercie instytucji można znaleźć propozycje Rodzinnych Niedziel, czyli specjalnych tematycznych tras z animatorem, Nocnego Zwiedzania z pracami górniczymi, Festiwal Tradycji Górniczych „Barbórka”, czy Górniczy Dzień Dziecka. Nie brakuje wystaw znanych i wybitnych twórców różnych dziedzin sztuki. W ciągu roku nie brakuje wydarzeń muzycznych, motoryzacyjnych, czy konferencyjnych. W ostatnim kwartale tego roku otworzy się tu na stałe Strefa Odkrywania Wyobraźni i Aktywności „Sowa”, czyli mini laboratorium oparte na doświadczeniach i przygotowane przez Centrum Nauki Kopernik z Warszawy. Już teraz jest to miejsce, który swoją ofertą sprawia, że można tu niezwykle interesująco spędzić dzień.
Wałbrzyska Stara Kopalnia to jeden z najcenniejszych tego typu obiektów na świecie, z zachowanymi niezwykle cennymi maszynami, które można zobaczyć na własne oczy. Trzy wieże wyciągowe w stylu Malakow w jednej linii, w zabudowie. Tego nie znajdziecie nigdzie. Największy kompleks kopalnianych budowli naziemnych w Europie.
Oddane do użytku w 2014 roku Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia to dziś obiekt pod wieloma względami wyjątkowy. Przestrzenie, z których nie tylko wałbrzyszanie mogą być dumni. Kopalni, które w Polsce można zwiedzać jest wiele. Bochnia, Wieliczka, Zabrze, teren po kopalni Katowice, pobliska Nowa Ruda, czy wiele dużo mniejszych i mniej znanych obiektów. Żadne z nich jednak nie może pochwalić się tak dobrze zachowaną i tak dużą powierzchnią naziemną, którą można wykorzystać. Węgiel zamieniono tu w diament, który wciąż jest szlifowany. Turystyczna wartość, popularność i atrakcyjność obiektu wciąż rośnie.
Stara Kopalnia jest co raz liczniej odwiedzana przez turystów, co raz bardziej popularna w mediach społecznościowych, co raz częściej można się tu wybrać na przeróżne wydarzenia organizowane nie tylko przez samą Starą Kopalnię. Znajduje się tu jedna z największych powierzchni galerii sztuki w Polsce, które gospodaruje fantastycznymi wystawami Wałbrzyska Galeria Sztuki BWA, ściągająca najlepsze działa najbardziej znanych artystów w Polsce. Jest Wałbrzyski Ośrodek Kultury, który codziennie zaprasza na zajęcia i wydarzenia w industrialnych przestrzeniach. Kopalnia jest miejscem konferencji, szeroko pojętej sztuki, koncertów, wydarzeń kulturalnych i artystycznych. Punktem na mapie miasta, które żyje i daje propozycje oraz sposoby na spędzenie wolnego czasu. Centrum Ceramiki Unikatowej to bogata oferta zajęć artystycznych. Jeszcze w tym roku ruszy projekt Sowa, czyli Strefa Odkrywania Wyobraźni i Aktywności, którą lokalnie w Starej Kopalni stworzy Centrum Nauki Kopernik, rozwija i poszerza swoją ofertę cieszący się popularnością KidsTech.
Do Wałbrzycha nie przyjeżdża się już tylko by zobaczyć przepiękny zamek Książ i Palmiarnię. Turyści rezerwują znacznie więcej czasu, zostają na kilka dni by zostać i zobaczyć okoliczne góry, inne atrakcje okolicy, w którym punktem obowiązkowym jest wałbrzyska kopalnia.
Nie można zapomnieć że instytucja oprócz wymienionych, oferuje również miejsca noclegowe, a możliwość nocowania w industrialnych przestrzeniach kusi na tyle, że rzadko kiedy są wolne pokoje. Jest kawiarnia Sztygarówka oferująca regionalne przysmaki, które są poszukiwane przez przyjeżdżających. Od tego roku działa też restauracja, w oryginalnej industrialnej scenerii Coolturalnej Montowni można smacznie zjeść równie wyszukane obiady i desery.
Przez 361 dni w roku, bez zaledwie kilku dni świątecznych Stara Kopalnia zaprasza codziennie, na swój 4,5 ha teren. Na odkrywanie górniczego świata, poznanie 2,5 km trasy zwiedzania wśród maszyn naziemnych i na zejście w podziemia, na prace górnicze podczas nocnego zwiedzania. Niemal dwu godzinne a czasem i dłuższe spotkanie z wałbrzyską tradycją, historią, przemysłem i całą serią niezwykłych ciekawych opowieści od górników.
Nie bez przyczyny obiekt niedawno został uznany Dolnośląskim Produktem Turystycznym Roku. To diament powstały z węgla, który wciąż się tu szlifuje. Niezwykle cenny obiekt nie tylko dla historii miasta, ale również wyjątkowe miejsce wśród zabytków techniki na świecie.
Tekst: Tomasz Czeleń
